Fretka domowa, znana również jako Mustela furo, to udomowiona forma tchórza, która zyskała popularność jako zwierzę domowe. Choć jest to ssak drapieżny z rodziny łasicowatych, fretki te są cenione za towarzyskość i ciekawą osobowość. W artykule omówimy biologię fretek, ich zachowanie, proces udomowienia oraz znaczenie dla człowieka.
Biologia fretki domowej
Fretka domowa, będąca podgatunkiem tchórza zwyczajnego lub stepowego, wyróżnia się silnym dymorfizmem płciowym. Samce są zazwyczaj dwukrotnie większe od samic, osiągając pełne rozmiary w wieku jednego roku. Masa ciała samic waha się od 0,3 do 1,1 kg, natomiast samce ważą od 0,9 do 2,7 kg. Długość ich ciała wynosi odpowiednio 33-35,5 cm dla samic i 38-40,6 cm dla samców, z ogonem mierzącym 7,6-10 cm. Średnia długość życia fretki to od 6 do 15 lat.
Fretki domowe posiadają różne odmiany kolorystyczne, które są wynikiem selektywnej hodowli. Początkowe ubarwienia to forma albinotyczna oraz ciemne ubarwienie dzikiego tchórza. W wyniku procesu hodowlanego powstało wiele odmian barwnych i długości futra, które są rozpoznawane przez stowarzyszenia hodowców, takie jak American Ferret Association.
Cykl życiowy i reprodukcja
Ruja u fretek występuje sezonowo, u samców od grudnia do lipca, a u samic od marca do sierpnia. Ciąża trwa 40-42 dni, a w jednym miocie może się znaleźć nawet do 15 młodych. Rocznie fretki mogą mieć do trzech miotów. Młode są ślepe i głuche przy narodzinach, ważąc zaledwie 6-12 gramów. Otwierają oczy w piątym tygodniu życia, a karmienie piersią kończy się między trzecim a szóstym tygodniem.
Dojrzałość płciowa fretek osiągana jest w wieku 6 miesięcy. Uzębienie dorosłych osobników składa się z 12-14 siekaczy, 4 dużych kłów, 12 zębów przedtrzonowych i 6 trzonowych. Fretki są zwierzętami mięsożernymi, a ich dieta w naturze obejmuje owady, płazy, ptaki i gryzonie. Na rynku dostępne są także specjalistyczne karmy dla fretek domowych.
Zachowanie fretek domowych
Fretki domowe są zwierzętami zmierzchowymi, co oznacza, że śpią od 14 do 18 godzin dziennie i są najbardziej aktywne o świcie i zmierzchu. W przeciwieństwie do swoich samotnych przodków, większość fretek domowych jest towarzyska i dobrze czuje się w grupach. Są terytorialne, lubią kopać i spać w zamkniętych przestrzeniach.
Komunikacja i zachowania społeczne
Fretki używają gruczołów zapachowych w okolicy odbytu do oznaczania terytorium. Mogą również rozpoznawać znajome osobniki po zapachu, a także odróżniać płeć nieznajomych. W sytuacjach stresu lub zaskoczenia fretki mogą wydzielać cuchnącą ciecz, podobnie jak skunksy, ale zapach ten jest znacznie słabszy.
Fretki domowe znane są z wykonywania tzw. łasiczego tańca wojennego, który jest wyrazem ekscytacji i zaproszeniem do zabawy. W sytuacjach niepokoju lub strachu mogą syczeć lub piszczeć, co również jest formą komunikacji.
Udomowienie fretki
Nie jest dokładnie znane, kiedy i gdzie tchórz został udomowiony, ale uważa się, że proces ten miał miejsce w basenie Morza Śródziemnego. Możliwe, że do udomowienia doszło w Egipcie, choć bardziej prawdopodobne jest, że to Europejczycy oswoili tchórza. Fretki były znane w starożytnym Egipcie, Rzymie i Grecji. Najstarsze odkryte szczątki fretek domowych pochodzą z około 1500 p.n.e., co sugeruje, że udomowienie nastąpiło jeszcze wcześniej.
Znaczenie historyczne
Fretki były cenione jako zwierzęta futerkowe oraz wykorzystywane do polowań na króliki. Przed upowszechnieniem się kotów, fretki były hodowane w Europie do tępienia myszy. Istnieje teoria, że samiec fretki (albinos) jest przedstawiony na słynnym obrazie Leonarda da Vinci „Dama z łasiczką”.
Znaczenie fretki dla człowieka
Fretka domowa odgrywała istotną rolę jako zwierzę futerkowe oraz laboratoryjne. Współcześnie jest popularnym zwierzęciem domowym, które zyskało na znaczeniu dzięki swojej towarzyskości i ciekawemu zachowaniu. W niektórych krajach, jak Portugalia, obowiązują jednak restrykcje dotyczące hodowli i przewożenia fretek, co ma na celu ochronę dzikiej fauny przed hybrydyzacją.
W krajach Unii Europejskiej fretki domowe, podobnie jak psy i koty, mogą podróżować z paszportami dla zwierząt. Mimo to, w niektórych rejonach świata zabieg usunięcia gruczołów odbytowych jest uznawany za zbędny i niehumanitarny. Warto podkreślić, że fretki są nie tylko zwierzętami towarzyskimi, ale także angażują się w interakcje społeczne, co czyni je fascynującymi towarzyszami.
Co warto zapamietać?:
- Fretka domowa (Mustela furo) to udomowiona forma tchórza, osiągająca długość ciała 33-40,6 cm i wagę od 0,3 do 2,7 kg.
- Samce fretek są zazwyczaj dwukrotnie większe od samic, a ich średnia długość życia wynosi od 6 do 15 lat.
- Ruja u fretek występuje sezonowo, z ciążą trwającą 40-42 dni i możliwością urodzenia do 15 młodych w jednym miocie.
- Fretki są zwierzętami towarzyskimi, zmierzchowymi, które spędzają 14-18 godzin dziennie na spaniu i komunikują się poprzez zapach oraz dźwięki.
- Fretki mają znaczenie historyczne jako zwierzęta futerkowe i polujące, a obecnie są popularnymi zwierzętami domowymi, z restrykcjami dotyczącymi hodowli w niektórych krajach.
