Wiewiórka pospolita, znana również jako Sciurus vulgaris, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych gatunków w Europie i Azji. Jej uroda, spryt i zwinność fascynują zarówno dzieci, jak i dorosłych. Choć możemy ją spotkać w lasach, parkach, a nawet w przydomowych ogrodach, warto przyjrzeć się jej bliżej, aby zrozumieć, co sprawia, że jest tak wyjątkowa.
Jak wygląda wiewiórka pospolita?
Budowa ciała wiewiórki pospolitej jest doskonale przystosowana do życia wśród drzew. Jej tułów wraz z głową osiąga długość od 20 do 24 cm, a ogon mierzy od 17 do 20 cm. Masa ciała oscyluje między 200 a 300 gramami. Ubarwienie futra jest różnorodne, co doprowadziło do wyodrębnienia aż 23 podgatunków. Najczęściej spotykane są odmiany z rudym grzbietem i szarymi bokami, ale możemy napotkać także osobniki o czarnobrązowym futrze.
Charakterystyczne cechy wyglądu wiewiórek to szpiczaste uszy zakończone pędzelkami oraz puszysty ogon. Ogon nie tylko dodaje uroku, ale pełni również funkcję pomocniczą podczas wykonywania spektakularnych skoków – wiewiórka potrafi przeskoczyć nawet 6 metrów między gałęziami. Zęby wiewiórki, mocne i ostre, pozwalają jej przegryzać twarde orzechy i żołędzie.
Różnorodność futra
Wiewiórki pospolite zmieniają futro sezonowo. Jesienią staje się ono gęstsze i przybiera szary odcień, co jest przystosowaniem do chłodniejszych miesięcy. Wiosną z kolei futro nabiera jaśniejszych barw. Ciekawostką jest, że różne kolory futra mogą występować nawet wśród rodzeństwa z jednego miotu, co czyni ten gatunek jeszcze bardziej fascynującym.
Gdzie można spotkać wiewiórkę pospolitą?
Wiewiórka pospolita jest szeroko rozpowszechniona w Europie i północnej Azji. W Polsce jest pospolitym widokiem w lasach liściastych, mieszanych oraz iglastych. Często widujemy ją również w parkach miejskich, przydomowych ogrodach i sadach. Poza Polską, można ją obserwować w całej Europie, od Wysp Brytyjskich po Daleki Wschód.
Zagrożenia dla wiewiórki
W niektórych rejonach, takich jak Wyspy Brytyjskie czy północne Włochy, wiewiórka pospolita jest zagrożona z powodu inwazyjnego gatunku – wiewiórki szarej, sprowadzonej z Ameryki Północnej. Wiewiórka szara konkuruje o pożywienie i siedliska, a także rozprzestrzenia wirus Squirrel poxvirus, który jest śmiertelny dla wiewiórki pospolitej.
Co jedzą wiewiórki?
Podstawą diety wiewiórek pospolitych są nasiona, orzechy, żołędzie oraz pączki drzew. Często spotykamy je przy dębach i orzechach laskowych, gdzie zbierają pożywienie na zimę. W diecie wiewiórek znajdują się także grzyby, owoce, owady, a nawet jaja i pisklęta ptaków. W zimie ich codzienna porcja pożywienia wynosi około 35 g, podczas gdy wiosną wzrasta do 80 g.
Wiewiórki pospolite, dzięki swojej diecie i nawykom gromadzenia zapasów, pełnią istotną rolę w ekosystemie, pomagając w rozsiewaniu nasion i przyczyniając się do wzrostu nowych drzew.
Jak wiewiórki przygotowują się na zimę?
Jesienią wiewiórki gromadzą zapasy żywności, które przechowują w różnych miejscach, takich jak dziuple czy samodzielnie zbudowane gniazda. Ciekawostką jest, że często zapominają o zgromadzonych orzechach, co przyczynia się do wzrostu nowych drzew wiosną. Gniazda budowane są z gałązek i trawy, a ich wnętrze wyściełane jest mchem, co zapewnia ciepło w chłodniejszych miesiącach.
Jak wygląda tryb życia wiewiórki pospolitej?
Wiewiórki pospolite prowadzą dzienny tryb życia, najbardziej aktywne są rano i po południu. Są zwierzętami samotniczymi, rzadko tworzącymi pary. Nie zapadają w sen zimowy, choć w chłodniejszych miesiącach mogą ograniczać swoje wyjścia z gniazda. W ciągu roku mogą mieć od jednego do trzech miotów, z których każdy liczy od 3 do 7 młodych.
- Samice rodzą młode po około 38-39 dniach ciąży.
- Młode rodzą się bez futra i są ślepe.
- Otwierają oczy po około 30 dniach.
- Usamodzielniają się w wieku 10 tygodni.
Relacje z innymi zwierzętami
Wiewiórki są częstymi ofiarami drapieżników, takich jak kuny czy ptaki drapieżne. Pomimo to, dzięki swojej zwinności i umiejętnościom akrobatycznym, często udaje im się unikać niebezpieczeństw. Ich obecność w lasach jest korzystna dla leśników, ponieważ pomagają w rozsiewaniu nasion i regeneracji lasów.
Wiewiórki pospolite, mimo wielu zagrożeń, które napotykają w środowisku naturalnym, są niezwykle istotnym elementem ekosystemów leśnych, przyczyniając się do ich równowagi i różnorodności.
Co warto zapamietać?:
- Wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris) osiąga długość ciała 20-24 cm i wagę 200-300 g, z ogonem 17-20 cm.
- W Polsce występuje w lasach liściastych, mieszanych i iglastych oraz w parkach i ogrodach.
- Dieta wiewiórek obejmuje nasiona, orzechy, żołędzie, grzyby i owoce; zimą potrzebują około 35 g pożywienia dziennie.
- Wiewiórki gromadzą zapasy na zimę, co przyczynia się do wzrostu nowych drzew, gdy zapominają o niektórych orzechach.
- Samice rodzą 3-7 młodych po 38-39 dniach ciąży; młode usamodzielniają się w wieku 10 tygodni.
